Ավետ Սարդարյան

Աշխատանք դասարանում 

1. Տրված բառերն արմատների միջոցով բացատրի՛ր:

ա) Սրահար, կայծակնահար, սիրահարվել, խոտհարք (գրաբար հարկանել նշանակում է 1. խփել, 2. ծեծել, 3. կտրել, կոտրել):

Սրահար – սրից խփված:
Կայծակնահար – կայծակի հարվածից խփված:
Սիրահարվել – սիրո հարվածից խփված:
Խոտհարք – խոտ կտրելու կամ հնձելու տեղ:

բ) Կենսասեր, կենսախինդ, կենսաբան, կենսագրություն, կենսաձև, կենսատու, կենսահորդ (կյանք բառի գրաբ. ձևերից մեկն է` կեանք — կեանս — կենս):

Կենսասեր – կյանք սիրող:
Կենսախինդ – կյանքով ուրախ:
Կենսաբան – կյանքի մասին գիտություն:
Կենսագրություն – կյանքի մասին գրություն:
Կենսաձև – կյանքի ձև:
Կենսատու – կյանք տվող:
Կենսահորդ – կյանքով լի:

2. Բաղադրյալ այնպիսի բառեր կազմի՛ր, որոնց սկզբում լինեն տրված բառերի վերջին բաղադրիչները: Ի՞նչ է փոխվում:

Դեղնակտուց, կենսախինդ, կենսագիր, քինախնդիր, ակնդետ:

Կարմրակտուց,խնդագին,գրագիր,խնդրագիր,դիտակետ:

3. Այնպիսի բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր, որոնց վերջում լինեն տրված բառերի առաջին բաղադրիչները: Ի՞նչ է փոխվում:

Բուսական, կատվազգի, սուզանավ, սիրառատ, շինություն:

խոտաբույս , ծովակատու,ջրասույզ,մենասեր,ամրաշեն:

4. Տրված բառերով բաղադրյալ բառեր կազմիր:

Լվաց, եղել, առ, տուր, կաց:

Լվացքատուն,եղելություն,Առևտուր, Կացարան;

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Ա շարքի նախածանցներից յուրաքանչյուրը բոլոր հնարավոր ձևերով բաղադրի՛ր Բ շարքի բառերի հետ:

Ա. Հակ, անդր, արտ, համ, նախ, վեր, գեր, տար:

Բ. Կարծիք, դարձնել, գրել, գտնել, հարված, զգեստ, օրոք, դասել:

1. Հակակարծիք, հակադարձնել, հակագրել, հակահարված, հակազգեստ, հակադասել
2. Անդրակարծիք, անդրադարձնել, անդրագրել, անդրհարված, անդրօրոք, անդրդասել
3. Արտակարծիք, արտագրել, արտահարված, արտադասել
4. Համակարծիք, համադարձնել, համագրել, համագտնել, համազգեստ, համադասել
5. Նախակարծիք, նախագրել, նախազգեստ, նախօրոք, նախադասել
6. Վերադարձնել, վերագրել, վերագտնել, վերադասել
7. Գերակարծիք, գերագնահատել, գերադասել
8. Տարակարծիք, տարազգեստ

2. Ա շարքի նախածանցներից յուրաքանչյուրը բոլոր հնարավոր ձևերով բաղադրի՛ր Բ շարքի բառերի հետ:

Ա Անդր, հակ, համ, ենթ, նախ, ներ, պար, վեր, տար, փոխ:

Բ. Կովկաս, (հ)արձակ, տարած, դարձ, դնել (դրել), կշիռ, մուծել, փակել, կանգնել, աշխարհ(իկ):

1. Անդրկովկաս, անդրարձակ, անդրադարձ, անդրաշխարհ
2. Հակակովկաս, հակառակ, հակադարձ, հակակշիռ, հակամուծել, հակաաշխարհ
3. Համակովկաս, համարձակում, համատարած, համադրվել, համակշիռ, համայնաշխարհ
4. Ենթակովկաս, ենթատարած, ենթադրվել, ենթակշիռ, ենթամուծել
5. Նախակովկաս, նախարձակում, նախադրել, նախամուծել, նախակշիռ
6. Ներկովկաս, ներարձակ, ներթարած, ներմուծել, ներհամայն
7. ՊարԿովկաս, պարարձակում, պարաշխարհ
8. Վերադարձ, վերամուծել, վերանորոգել, վերախմբել
9. Տարակովկաս, տարաշխարհիկ
10. Փոխադարձ, փոխադարձիկ, փոխադարձ

3.  Տրված բաղադրյալ բառերից նոր բառեր կազմի՛ր` այլ արմատ կամ ածանց ավելացնելով:

Օրինակ`
ժառանգական — ժառանգականություն, տեխնիկական -գիտատեխնիկական:

Մարդկային, ծայրահեղ, ստամոքսային, գիտակցություն, ակնաբույժ, մթնոլորտ, որոշում, ընդհատ, օրինաչափ, ձեռնարկ, մանրէ, փոխանակություն:

1. Մարդկային – մարդկայնություն, մարդասիրական
2. Ծայրահեղ – ծայրահեղական, ծայրահեղություն
3. Ստամոքսային – ստամոքսաբորբ, ստամոքսաբան
4. Գիտակցություն – գիտակցական, գիտակցել
5. Ակնաբույժ – ակնաբուժարան, ակնաբուժական
6. Մթնոլորտ – մթնոլորտային, մթնոլորտաբանություն
7. Որոշում – որոշումատու, որոշումային
8. Ընդհատ – ընդհատում, ընդհատական
9. Օրինաչափ – օրինաչափություն, օրինաչափական
10. Ձեռնարկ – ձեռնարկատիրական, ձեռնարկություն
11. Մանրէ – մանրէաբանություն, մանրէասպան
12. Փոխանակություն – փոխանակային, փոխանակում